Het verkiezingsdebat als IQ-quiz
Dat mejuffrouw Tweebeeke van RTL woensdag die charmante opmerking van Balkenende naar haar hoofd kreeg, was natuurlijk vooral de schuld van dat belabberde debatformat dat de nieuwsredactie had uitgedacht. Een journalist die voortdurend zelf direct apart gaat met iedere partijprins, terwijl de zeven andere dwergen op een afstandje schaapachtig op hun beurt staan te wachten: wie bedenkt zoiets?
Het was al de tweede debatmisser van RTL, want de manier waarop Frits Wester de eerste confrontatie van de Big Four leidde was niet om aan te zien. Wat een slome en ongeïnteresseerde houding nam deze ANWB-twitteraar aan. En als er af en toe echt een gesprek op gang dreigde te komen over hypotheekrenteaftrek riep hij voortdurend: dat onderwerp komt straks!
Zeer pijnlijke vertoningen allemaal, deze debatten. Het domste van RTL was dat iedere partij zijn eigen publiek mocht meenemen, compleet met t-shirts en toeters. Op die manier krijgt elk applausje iets geforceerds. Alsof je bij de nationale IQ-quiz zit, met een tribune vol blondjes, met Belgen en brandweerlieden. Bij een echt debat hoort een neutraal publiek, want dan kan je aan het applaus echt horen wie het goed doet.
Wat ook vermoeiend is, is dat we bij zo’n lijsttrekkersdebat totaal niet meer weten welke feiten en cijfers kloppen. Het is één grote Lagerhuis-kakafonie van welles en nietes roepen, en tussendoor wordt er keihard gelogen, zoals Balkenende deed over het koopkrachtbehoud. Onze premier is weer een raadslid uit de gemeente Amstelveen geworden: een springerig mannetje dat heel graag premier wil worden.
Tip voor Cohen: niet zweten als een Nixon tijdens het debat.
Cohen heeft ook zijn dieptepunt gehad – dat kan alleen nog maar beter gaan. Het maakt niet uit of hij zijn cijfertjes niet kent. Het gaat erom dat je niet stottert en teveel transpireert, Job. Daarop verloor Nixon in 1960 van Kennedy. En er vooral niet al te ongelukkig bij gaan staan. Tijdens het eerste RTL-debat zag je Job denken: ik wil naar huis. Gewoon rustig en serieus blijven, af en toe glimlachen, je niet laten meeslepen door Rutte, dat irritante slimste jongetje van de klas. Mark praat wel makkelijk, maar kan hij ook leiden? Is hij ervaren genoeg voor deze job? Die kaart zal in de laatste fase nog worden gespeeld.
Rutte heeft vermoedelijk te vroeg gepiekt. En het onduidelijke geschuif met de Kroes-kaart zal hem uiteindelijk gaan opbreken, net als Wouter Bos vier jaar geleden, toen hij Cohen naar voren schoof als premierkandidaat. Nu weten we dat als de VVD wint, we hoe dan ook een bebrilde single aan het roer krijgen. Dat is een risico. Stel je voor dat hij verliefd wordt op minister Halsema? Wat gebeurt er dan met ons land? Dan liever een rustige en redelijke meneer met gezag. Ik zag hem na het eerste RTL-debat, waar hij moest napraten met autogebruiker Huub Stapel en het enge mannetje Pastors. Hij heet Dick Berlijn. Van welke partij is hij?
Robert Slagt