Cameron imiteert Thatcher - that’s all
Gisteren en ook vanochtend zagen we in de vaderlandse media veel zorgelijke reacties op de Europa-speech van de Britse premier David Cameron. Een sombere dag was het voor de EU. De Engelsen zetten de hele samenwerking onder druk. Stappen ze eruit? In P&W vroegen de Europa-sceptische gastheren aan VVD-fractieleider Halbe Zijlstra of wij in Nederland ook niet een referendum moeten, waarop halve zoolstra zei dat we dat maar niet moeten doen want “in 2005 ging dat met die Europese grondwet niet goed”. Dat is geen handige opmerking als je weet dat iedereen voortdurend het democratische gehalte van de EU bekritiseert.
Dat is ook wat Cameron zei in zijn speech, dat Europa niet democratisch genoeg is en dat de Britten op bepaalde vlakken meer autonomie willen. Dat is natuurlijk allemaal flauwekul. Hij zegt dat omdat hij onder druk staat in zijn eigen partij. Europa is niks – dat is de boodschap die ieder Conservatief kind met de paplepel krijgt ingegoten. Geen bloody continental breakfast maar Brittania rules the waves! En als Argentinië morgen weer een oorlog begint om de Falklands: Wonderful! We’ll teach them a lesson!
De speech van Cameron is dus retoriek om de morrende backbenchers en tegenstanders op de rechterflank van de partij zoals Boris Johnson tevreden te stellen. Cameron wil zelf namelijk niet uit de Unie, anders zou hij direct een referendum uitschrijven. Door een EU-referendum te agenderen voor 2017 gokt hij op een aantal paarden tegelijk.
Het eerste is dat er in eigen land een pro-Europese beweging ontstaat. Het kan zo zijn dat de Tories Europa uit willen, Labour, de Lib-Dems en het bedrijfsleven willen dat zeker niet en er zijn honderdduizenden Engelsen die huizen hebben in Frankrijk, Italië en Spanje en die dol zijn op Europa.
En vergeet niet dat de Schotten in 2014 een referendum gaan houden over hun onafhankelijkheid. Voor iedere regio die zich van het gehate moederland wil afscheiden, of dat nu Vlaanderen, Catalonië of Schotland is: ze willen zo snel mogelijk lid worden van de Unie, want dat biedt allerlei economische voordelen en politieke zekerheden. De meeste Schotten willen Brits blijven, maar Brussel erbij biedt hun meer speelruimte dan Londen alleen. De Schotse stem heeft Cameron dus al in zijn zak.
Waar Cameron ook op gokt is dat er in Europa een debat op gang komt over een aantal zaken die in Europa ‘niet goed geregeld zijn’. En dat sommige landen, zoals Duitsland en ook Nederland, bereid zijn hem hier enig wisselgeld te geven. Bijvoorbeeld omdat dat die landen zelf ook goed uitkomt om in eigen land te kunnen zeggen: “wij hebben van Europa ook iets terug gekregen”.
In 1984 riep een bekende voorganger van Cameron op een Europese top in Fontainebleau: I want my money back! Met deze boodschap wist Margaret Thatcher in eigen land en in Europa ontzag af te dwingen. Ze kreeg niet enorm veel geld terug maar het kwam wel goed aan. The Sun kwam toen met de treffende kop Up Yours, Delors, een sneer naar de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie.
Maar Cameron heeft met zijn speech één fout gemaakt: zijn eisen zijn niet concreet geformuleerd. Hij wil ‘iets’ hebben, maar wat? Het is dus sterk de vraag wat hij gaat krijgen en of dat de Tories tevreden zal stellen. Tot die tijd kan iedereen in Europa rustig gaan slapen, behalve David Cameron en de Britten. Zij zitten namelijk nog een jaar of vier in onzekerheid. En uiteindelijk stemmen ze voor Europa.
Robert Slagt